Ο ανθρώπινος εγκέφαλος και το Ai μέσα από τη χρήση του ChatGPT
Πριν λίγες μέρες με την αφορμή ενός πάρτι βρέθηκα καλεσμένος σε ένα φιλικό σπίτι όπου μαζευτήκαμε φίλοι και γνωστοί να συζητάμε διάφορα. Μεταξύ των θεμάτων συζήτησης αναφερθήκαμε και στην τεχνολογία της τεχνητής νοημοσύνης Ai και στο περίφημο chat bot που έχει έρθει στην επικαιρότητα το τελευταίο διάστημα, το ChatGPT. Εκεί λοιπόν αντιλήφθηκα δύο πράγματα. Από έναν κύκλο 20 ανθρώπων που βρισκόμασταν εκεί, κάποιοι δεν είχαν ακούσει τίποτα για το συγκεκριμένο chatbot ή είχαν ακούσει ελάχιστα πράγματα και έτσι πίστευαν ότι χρειάζεται πολύ δουλειά για να δούμε ορατά αποτελέσματα και κάποιοι άλλοι που είχαν πειραματιστεί μαζί του, είχαν ενθουσιαστεί και είχαν συνειδητοποιήσει ότι τα πράγματα αλλάζουν ριζικά. Η δεύτερη κατηγορία σαφώς ήταν πολύ μικρότερη από την πρώτη....Με αφορμή λοιπόν αυτά που συζητήσαμε, σκέφτηκα να γράψω δυο πράγματα όσο πιο απλά γίνεται που ίσως βοηθήσουν στο να βάλουμε τα πράγματα σε μια σειρά αλλά και να αναλογιστούμε τι πρόκειται να ακολουθήσει.
Πως λειτουργεί ο ανθρώπινος εγκέφαλος και πως σχετίζεται με το chatGPT
Ας ξεκινήσουμε με μια μικρή εισαγωγή ή ένα μικρό hint αν θέλετε που θα μας φανεί χρήσιμο παρακάτω για το πως λειτουργεί ο ανθρώπινος εγκέφαλος.
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος λοιπόν θα μπορούσαμε να πούμε απλά ότι στη λειτουργία του δεν βλέπει αλλά προβλέπει. Μαθαίνει δηλαδή διαρκώς από τη μέρα μηδέν και προβλέπει τι θα συμβεί, Χρησιμοποιεί παρελθοντικές εμπειρίες ως μοντέλα πρόβλεψης για να ερμηνεύσει αυτό που ζούμε τώρα, το παρόν δηλαδή. Ο εγκέφαλος μας αντιλαμβάνεται τον κόσμο όπως προβλέπει ότι είναι. Όχι όπως είναι. Ο εγκέφαλός μας δημιουργεί την πραγματικότητα μέσα σε μισό δευτερόλεπτο. Δισεκατομμύρια νευρώνες ενεργοποιούνται και η άδηλη μνήμη μας (implicit memory) συνδυάζει στοιχεία από προηγούμενες εμπειρίες μας ώστε να σχηματίσει μια γρήγορη εικόνα για την πραγματικότητα και τι πρέπει να κάνουμε και αυτό είναι έξω από τον συνειδητό μας έλεγχο.
Πάμε τώρα στο περιβόητο ChatGPT
Τα chat bots, όπως το GPT το οποίο είναι ένα γλωσσικό μοντέλο όπως λέγεται, τροφοδοτείται από έναν μεγάλο αριθμό δεδομένων για να κάνει προβλέψεις με σκοπό να βάλει σε μία σειρά λέξεις, ώστε να βγάζουν κάποιο νόημα. Αυτή είναι η λογική του. Δεν είναι μηχανή αναζήτησης όπως άκουσα κάποιους να λένε.
Το chatGPT λοιπόν, κυκλοφόρησε σε εμάς με την έκδοση 3, μετά ήρθε η 3.5 και τώρα έγινε γνωστή και η έκδοση 4 που πλέον δεν λέγεται ChatGPT αλλά σκέτο GPT-4. Στις εκδόσεις 3 και 3.5 οι προβλέψεις των λέξεων γινόταν επιτυχώς και το μοντέλο λειτουργούσε πάρα πολύ καλά στις περισσότερες των περιπτώσεων. Δηλαδή αν του έγραφε κάποιος Δημήτρη Τι ..... θα προέβλεπε ότι η επόμενη λέξη θα ήταν κάνεις. Αυτό εννοούμε όταν μιλάμε για προβλέψεις. Τα γλωσσικά μοντέλα λοιπόν φτιάχτηκαν με ένα σκοπό. Να προβλέπουν. Να λοιπόν ένα κοινό στοιχείο με τον ανθρώπινο εγκέφαλο που αναφέρθηκε παραπάνω.
Μέχρι τώρα υπήρχε το εξής ζήτημα με τα προηγούμενα γλωσσικά μοντέλα. Δεν μπορούσε ο μηχανισμός να συσχετίσει σωστά τις λέξεις ή αν θέλετε προέβλεπε τη λέξη που ήταν πιο κοντά η μία στην άλλη και έτσι στο ακόλουθο παράδειγμα η ερμηνεία της φράσης γινόταν ανεπιτυχώς και κατέληγε σε λάθος νόημα.
παράδειγμα: Το γατί δεν χωράει στο κουτί γιατί είναι μικρό
Εμείς καταλαβαίνουμε ότι το κουτί είναι μικρό για αυτό δεν χωράει το γατί μέσα. Ο παλαιότερος μηχανισμός λοιπόν λανθασμένα καταλάβαινε ότι το γατί δεν χωράει στο κουτί γιατί το γατί είναι μικρό.....Ο μηχανισμός όμως που χρησιμοποιεί το ChatGPT (το transformer μοντέλο όπως λέγεται) καταφέρνει και χρησιμοποιεί τα συμφραζόμενα όπως εμείς. Οπότε στην τελευταία έκδοση του έχει καταφέρει να μην κάνει λάθος και να απαντάει σωστά όπως θα απαντούσαμε και εμείς.
Το απίστευτο επίσης που κάνει είναι ότι μπορεί και ενοποιεί τις γλώσσες των δεδομένων. Αν πάρουμε ως δεδομένο ότι για τον άνθρωπο η ιατρική επιστήμη είναι γλώσσα, η μουσική είναι γλώσσα, η πληροφορική είναι γλώσσα, η ζωγραφική είναι γλώσσα, η βιολογία και το dna είναι άλλες γλώσσες κ.ο.κ. Με το μοντέλο transformer στο Ai και καθώς εμείς το τροφοδοτούμε με δεδομένα από όλες αυτές τις επιστήμες, αποκτά πρόσβαση σε όλες τις γλώσσες... Ενώ στην ανθρώπινη περίπτωση θα χρειαζόμασταν ανθρώπους διαφορετικών επιστημών για τον κάθε τομέα.
Το δύσκολο κομμάτι και το πιο χρονοβόρο είναι να δημιουργήσεις συμβολικά όλα αυτά τα δεδομένα και να βάλεις το μοντέλο να εκπαιδευτεί. Αυτό θέλει πολύ μεγάλη υπολογιστική ισχύ και απαιτεί χρόνο. Από εκεί και πέρα είναι ένα εκπαιδευμένο μοντέλο έτοιμο να δουλέψει. Έτσι είναι και το chatGPT και επίσης γνωρίζουμε ότι είναι εκπαιδευμένο μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2021. Οπότε στις επόμενες εκδόσεις θα δούμε και πολύ περισσότερα πράγματα από το συγκεκριμένο.
Όσοι έχουμε ασχοληθεί λίγο με τα GPT μοντέλα, βλέπουμε αυτή τη γλωσσική μηχανή να κάνει απίστευτα πράγματα σε πάρα πολλούς τομείς. Είτε να γράφει κώδικα, είτε να ζωγραφίζει μια απίθανη εικόνα (βλέπε DALL·E) που θα του ζητήσεις βασισμένη σε κάποια τεχνοτροπία του da vinci, είτε να γράφει ποίηση λες και ήταν ο Ελύτης, ή ακόμα και να συνθέσει ως ένας σπουδαίος μουσικός μια φοβερή σύνθεση... και το πιο σημαντικό από όλα; δεν υπάρχει πουθενά αυτούσιο αυτή τη στιγμή το αποτέλεσμα.....Μόλις δημιουργήθηκε για εσάς. Κοινώς είναι πρωτογενές.
Που βρισκόμαστε τώρα
Σήμερα λοιπόν έχουμε φτάσει στο επίπεδο να έχουμε εκπαιδεύσει αυτόν τον μηχανισμό με την γλώσσα μας που ίσως είναι καλό να θυμηθούμε ότι η ανάπτυξη της γλώσσας στον άνθρωπο είναι το κομβικό σημείο που τον έβγαλε από τις σπηλιές και τον οδήγησε σιγά σιγά στο σήμερα και φυσικά τα εργαλεία που χρησιμοποιήσαμε. Από τα ρόπαλα κατασκευάσαμε τα πιο απίστευτα εργαλεία.
Οπότε του δώσαμε πρόσβαση στη γλώσσα μας ώστε να μάθει να τη χρησιμοποιεί με αξιοθάυμαστο τρόπο αλλά και να χειρίζεται και εργαλεία. Κι όταν λέμε εργαλεία δεν εννοούμε απαραίτητα τα φυσικά εργαλεία που και αυτά μπορεί να τα μάθει αλλά κυρίως αναφέρομαι στα ψηφιακά εργαλεία που υπάρχουν διαθέσιμα ή μπορούν να δημιουργηθούν. Οπότε ότι εμάς εδώ και εκατομμύρια χρόνια μας έφτασε εδώ που μας έφτασε τώρα με το Ai και τη μηχανική μάθηση μπορεί αυτή η "οντότητα" να προχωράει στον κόσμο μας αλλά με σαφή πλεονεκτήματα. Δεν κουράζεται ποτέ, μαθαίνει γρήγορα και δεν κάνει λάθη εφόσον έχει σωστά δεδομένα. Τα δεδομένα να πούμε ότι είναι αυτά που εμείς δημιουργήσαμε όλα αυτά τα χρόνια του ίντερνετ. Οπότε πρακτικά έχει πρόσβαση να μάθει από όλο το ίντερνετ και να ξεχωρίσει ή να κατατάξει τι δουλεύει σωστά και τι όχι για να επιτευχθεί ένας στόχος. Πως μας ακούγεται αυτό; ενδιαφέρον σίγουρα αλλά ίσως και τρομακτικό.
Εδώ Θα ήθελα να αναφερθώ και σε ένα άλλο λογισμικό που υπάρχει, το AutoGPT, λίγοι το γνωρίζουν υποθέτω αλλά είναι ανοικτού κώδικα και δημιουργήθηκε από κάποιους τύπους για να κάνει το έξης. Του αναθέτεις κάποιον στόχο και αυτό θα προσπαθήσει να τον επιτύχει χωρίζοντάς τον σε υπο-εργασίες και χρησιμοποιώντας το διαδίκτυο και άλλα εργαλεία σε έναν αυτόματο βρόχο. Δηλαδή; μόνο του εφόσον πάρει την άδεια από αυτόν που το όρισε χρησιμοποιεί άλλα GPT εργαλεία και πηγαίνει εμπρός - πίσω μέχρι να επιτύχει το στόχο του σκεπτόμενο πολύπλοκα και συνδυάζοντας τα μέσα αρκεί να εκπληρώσει την αποστολή του.
Ποια λοιπόν η συνέχεια αυτού;
Προφανώς σε λίγο θα δούμε robots σε πραγματικό χώρο που θα κάνουν αυτό που τους ζητάμε πολύ πολύ αποτελεσματικά. Κι όταν λέμε ρομπότ μην πάει ο νούς μας στο Alexa ή στις σκούπες ρομποτ που υπάρχουν σήμερα οπου αυτά θα φαίνονται από τον καιρό των μαϊμούδων μπροστά σε συσκευές που θα κάνουν πραγματική χρήση του Ai. Αναμένονται σύντομα όλα αυτά και υποθετικά θα κάνουν τη ζωή των ανθρώπων πολύ πιο εύκολη. Τι άλλο όμως μπορεί να γίνει; Έχει αποκτήσει abstract λογική ή common sense όπως λένε, θα παίρνει αποφάσεις; Πλέον μιλάμε ότι πάμε από την Τεχνητή Νοημοσύνη στην Γενική Τεχνητή Νοημοσύνη που από το λογισμικό πηγαίνεις στην οντότητα. Θα μπορέσουμε να το ελέγξουμε όλο αυτό;
Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο κόσμος μας άλλαξε. Πολλοί δεν το έχουμε συνειδητοποιήσει αλλά αυτό που βλέπαμε κάποτε σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας είναι σήμερα εδώ. Όχι αύριο. Η τεχνολογία ήρθε και μάλιστα πιο πριν από ότι υπολογίζαμε.
Προβληματίζομαι για τη συνέχεια λοιπόν. Θεωρώ ότι θα πρέπει να γίνουν οι απαραίτητες αλλαγές τόσο στο εκπαιδευτικό σύστημα για να προετοιμαστούν τα παιδιά μας που θα διαχειρίζονται και θα ζουν με τους αλγόριθμους, όσο και να θεσμοθετηθεί ένα διαφορετικό κοινωνικόπολιτικό πλαίσιο που θα διασφαλίσει την ομαλότητα. Κατά την προσωπική μου άποψη είναι μια από τις μεγαλύτερες αλλαγές που θα ζήσουμε και πρωτίστως τα παιδιά μας που αποτελούν και το μέλλον αυτού του κόσμου.
κάτι που με εντυπωσίασε ακόμα
Αυτό που μου προκάλεσε μεγάλη εντύπωση είναι όταν διάβασα (από ένα paper της microsoft) ότι το GPT-4 είναι ικανό αν του δώσεις ένα εργαλείο να κάνει τη δουλειά για εσένα αλλά και το εξίσου σημαντικό ότι θα έχει ήδη εκπαιδευτεί πως να χρησιμοποιεί αυτό το εργαλείο σωστά. Δουλεύει με πολύ περισσότερα δεδομένα και καταφέρνει και τα συσχετίζει πολύ πιο σωστά και δίνει αποτελέσματα. Έχει καταφέρει λένε και κάτι ακόμα πιο σύνθετο. Να κατακτήσει τη θεωρία του νου... Στην ψυχολογία η θεωρία του νου είναι πολύ σπουδαίο πράγμα γιατί αφορά μια ανθρώπινη δεξιότητα που μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους καθορίζοντας τις ανθρώπινες σχέσεις. Μπορεί ένας άνθρωπος από τον τρόπο που στέκεστε, από τον τρόπο που εκφράζεστε να καταλάβει τι μπορεί να σκέφτεστε, τι μπορεί να αισθάνεστε για αυτόν ή για κάποιον άλλον άνθρωπο. Είναι μια πολύ σημαντική ανθρώπινη δεξιότητα που πλέον είναι και στο GPT 4.... Οπότε μιλάμε πλέον για εμφανή σημάδια Γενικής Τεχνητής Νοημοσύνης.
Κάτι εξίσου εντυπωσιακό ειδικά για εμάς του χώρου είναι ότι ο κώδικας προγραμματισμού για το chatGPT είναι 2000 γραμμές οπότε όπως καταλαβαίνετε δεν είναι κάτι τρομερό προγραμματιστικά... Το ζητούμενο είναι πόσο το "ταϊζεις" με δεδομένα.. Δηλαδή μια "οντότητα" που του ανοίγεις μια πόρτα και του λες εδώ είναι ένας βοσκότοπος δεδομένων μπορείς να βοσκήσεις όσο θέλεις αρκεί πρώτα να του έχεις συμβολοποιήσει τα δεδομένα για να τα αντιλαμβάνεται. Και το πιο σπουδαίο; ότι πραγματοποιεί αναδυόμενες δυνατότητες. Οι αναδυόμενες δυνατότητες κατά κάποιον τρόπο είναι ενέργειες που προκύπτουν από τον συνδυασμό των δεδομένων. Δηλαδή δεν προγραμματίστηκε ο μηχανισμός για να κάνει αυτό που κάνει αλλά προέκυψε από το συνδυασμό δεδομένων που έχει κατακτήσει. Εμείς ασχολούμαστε μαζί του, αυτό εκπαιδεύεται περαιτέρω και μπορεί μετέπειτα και συνδυάζει αυτά που ξέρει.
Για την εργασία και τα επαγγέλματα
Πρέπει νομίζω όλοι να κατανοήσουμε ότι η εργασία και τα επαγγέλματα στη μορφή που είναι σήμερα θα αλλάξουν. Ας σκεφτούμε λίγο τον ψυχολόγο, τον διατροφολόγο, τον γυμναστή, τον προγραμματιστή και πολλά πολλά άλλα επαγγέλματα. Ακόμα και τον γιατρό που έχει ένα πτυχίο και κάποιες μετεκπαιδεύσεις και η εμπειρία του στις διαγνώσεις μπορεί να είναι π.χ. 2000 ασθενείς. Ένα μοντέλο Ai που θα έχει πρόσβαση σε εκατομμύρια δεδομένα και τα συσχετίζει τόσο καλά όπως έχουμε δει σκεφτείτε τι θα κάνει. Είναι όλα σήμερα μπροστά μας ασχέτως αν εμείς δεν θέλουμε να τα δούμε. Όλα τα επαγγέλματα της ανθρωπότητας σήμερα μπορούν μετά τη χρήση του Ai αν όχι να καταργηθούν αλλά σίγουρα να αλλάξουν. Θα υπάρχουν ίσως, αλλά όχι με τον τρόπο που τα γνωρίζουμε σήμερα. Αρκετοί άνθρωποι σήμερα που εργάζονται στα τεχνικά επαγγέλματα λένε, εντάξει εμείς έχουμε ακόμα, πρώτα οι προγραμματιστές θα εκλείψουν....
Η λύση νομίζω βρίσκεται στην λέξη προσαρμογή. Πρέπει να προσαρμοστούμε σε αυτό που έρχεται
Σήμερα οι ειδικοί το παρατηρούν πως συμπεριφέρεται, ο κόσμος παίζει μαζί του, ταϊζοντας το με δεδομένα και αυτό αναπτύσσεται. Ακόμα και ο CEO της OpenAi, της εταιρίας που δημιούργησε το chatGPT είπε:
Λάβετε υπόψη το Ai όπως τους πιο σοβαρούς κινδύνους που σκέφτεστε και δημιουργήστε αμυντικά συστήματα και πολιτικές προστασίας όπως όταν μιλάτε για μια πανδημία ή για τα πυρηνικά.
Οι δυνατότητες και οι παρενέργειες πρακτικά απεριόριστες.
* Αυτό το κείμενο γράφτηκε από άνθρωπο και όχι από το ChatGPT :)